Romatizmal Hastalıklarda Genetik Geçiş Önemli Bir Etken

Romatizmal hastalıkların çoğunda gelişebilen ve eklem iltihabı anlamına gelen artrit, iltihap bölgesinde ısı artışı, şişlik, kızarıklık, ağrı veya fonksiyon kaybıyla ortaya çıkıyor. Medicana International Ankara Hastanesi İç Hastalıkları ve Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Hakan Erdem, 12 Ekim Dünya Artrit Günü vesilesiyle önemli bilgiler verdi ve sabahları 30 dakikadan uzun süren eklem ve omurga tutukluklarına karşı uyardı. Romatizmal hastalıkların, yağmurlu havalardaki basınç yükselmesine bağlı olarak eklemlerde duyarlılık artışına neden olabileceğini belirten Prof. Dr. Hakan Erdem, Kemal Sunal´ın “Üçkağıtçı” filmindeki canlandırdığı Rıfkı karakterinin bu açıdan haklı olabileceğini belirtti.
 
Artrit, romatizmal hastalıklarının çoğunda gelişebiliyor. Bu hastalıklardan en çok bilineni ise, küçük eklemlerde simetrik olarak artrit yapan romatoid artrit ile özellikle omurgada uzun dönemde hareket kısıtlılığa neden olan spondilartritler. Türkiye´de sık olarak görülen Behçet hastalığı ve ailesel Akdeniz ateşi hastalığının da geçici artrit ataklarına yol açabildiğini söyleyen Medicana International Ankara Hastanesi İç Hastalıkları ve Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Hakan Erdem şöyle devam etti: “Romatizmal hastalıklar başlığı, çok sayıda hastalığı içerir. Her hastalığın da kendine özgü nedenleri olabilir. Genel olarak romatizmal hastalıklar, genetik yatkınlığı olan kişilerde viral enfeksiyonlar, sigara, beslenme alışkanlıkları ve stres gibi çevresel faktörlerin etkisiyle gelişir.”
 
Kemal Sunal´ın canlandırdığı Rıfkı haklı: romatizma hastaları yağmuru hissedebilir
Değerli oyuncu Kemal Sunal´ın “Üçkağıtçı” filminde canlandırdığı Rıfkı karakteri romatizma hastası olduğu için yağmurun yağacağını önceden tahmin edebiliyordu. Prof. Dr. Hakan Erdem bu olayda gerçeklik payı bulunduğunu belirterek şunları söyledi: “Romatizmal hastalıklarda rahmetli Kemal Sunal´ın filminde bahsedildiği gibi, hava basıncındaki değişikliğine bağlı olarak, yağmurlu havalarda eklem ağrıları artar ve hastalar bunu önceden hissedebilir. Bunun nedeni romatizmal hastalıklarda, eklem bölgelerindeki kemik, kıkırdak ve bağ yapılarında bozukluk ve yapısal hasar oluşması sonucunda eklemlerin hasarlı bölgelerindeki duyarlılığın artmasıdır. Ancak romatizmal hastalıklarda yağmurlara bağlı olarak alevlenme veya şiddetlenme olmaz.”
 
En önemli belirtiler eklemlerde ağrı, şişlik, ısı artışı, kızarıklık veya foksiyon kaybı
Prof. Dr. Hakan Erdem artritin belirtileri hakkında şu bilgileri verdi: “Herhangi bir eklemde ağrı, şişlik, ısı artışı, kızarıklık veya fonksiyon kaybı ile seyreden artrit, sabahları 30 dakikayı geçen eklem, omurga ve vücutta tutukluklarına, vücutta başka nedene bağlı olmayan döküntülere, ateşe, halsizliğe ve yorgunluk hissine neden olur. Romatizmal hastalıkların bir kısmında artrit tekrarlayan ataklar şeklinde birkaç günde geçerken, bazılarında sürekli ve diğer eklemlerin de eklenmesiyle devam eder.”
 
Bazı artritlerde tedaviyle tamamen iyileşme sağlanabilir
Genellikle artrit bulguları tedaviyle baskılanabilse de, hastanın tedavi sırasında kronik hastalıklardan olan hipertansiyon ve diyabet gibi takip ve tedavi edilmesinin gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Hakan Erdem, artrit tedavisi konusunda şunları söyledi: “Artrit tedaviyle baskılansa bile zaman zaman alevlenebildiği gibi tedaviyle kontrol altındaki eklemlerin çok kullanılması sonucu eklemlerde 1-2 gün süren ağrı ve şişlik görebiliriz. Bu durum dinlenme ve ağrı kesici tedavi ile 1-2 günde düzelir.  Ayrıca viral enfeksiyonlardan sonra ortaya çıkan ve romatizmal testlerin negatif olduğu bazı artritle seyreden durumlarda, tedaviyle 6 ay içinde tamamen iyileşme sağlanabilir. Romatizmal hastalıklarda da beslenme alışkanlıkları, sigara gibi çevresel faktörlerde yapılacak bazı düzenlemelerle hastalığın gelişmesi kontrol altına alınabilir. Sonuç olarak bütün romatizmal hastalıklar yeni tedavi seçenekleri sayesinde kontrol altına alınabilir ve bu hastalıklar nedeniyle oluşabilecek komplikasyonlar ve sakatlıklar önlenebilir. Bu nedenle romatizmal hastalıklar zaman kaybetmeden teşhis edilmeli ve tedaviye başlanmalıdır.”
 
Romatizma hastaları tuz ve kalori alımına dikkat etmeli
Romatizmal hastalıkların tanı ve tedavisinde romatoloji uzmanlarına başvurulması gerektiğini; romatizma uzmanının olmadığı durumlarda ise fizik tedavi ve iç hastalıkları uzmanlarının takip ve tedaviye yardımcı olabileceğini belirten Prof. Dr. Hakan Erdem, beslenme konusunda da önemli bilgiler verdi: “Romatizma hastaları öncelikle gördükleri tedaviler nedeniyle kilo almaya ve ödem gelişimine yatkın olduğundan, tuz ve kalorili yiyeceklerde kısıtlamaya gidilmesi önemlidir. Bunun dışında iltihap artışına neden olabilecek kızartılmış yiyecekler, gazlı içecekler, sucuk sosis gibi işlenmiş et ürünleri, rafine unlu yiyecekler, günde 80 gram üzerinde et tüketilmesinden kaçınılmalı; mevsiminde taze meyve ve sebze, zeytinyağı, omega 3 açısından zengin balık ve balık yağı, günde bir avuç badem ve ceviz gibi kuruyemişler tüketilmeye çalışılmalıdır. Ayrıca D vitamini, folik asit ve kalsiyum takviyesi önemlidir.
 
Romatizmal hastalıklarda genetik geçiş önemli
Prof. Dr. Hakan Erdem genetiğin romatizmal hastalıklardaki etkisini şöyle açıkladı: “Romatizmal hastalıkların çoğunluğu bire bir genetik bir geçiş göstermemekle birlikte özellikle spondilartrit ve ailesel Akdeniz ateşi gibi hastalıklarda genetik geçiş önemlidir. Bunun dışında kadınlarda görülen romatizmal hastalıkların kız kardeş ve kızlarında görülme sıklığı artmıştır. Ancak romatizmal hastalıklar kesinlikle bulaşıcı değildir.”